Складні іменники – це іменники, які утворюються шляхом сполучення двох (інколи більше) слів. І зазвичай ті, хто вивчають італійську мову мають труднощі з утворенням множини таких іменників. Перш за все тому, що правил її утворення багато, не бракує і винятків з цих правил. До того ж, у залежності від типу іменника закінчення може змінювати або тільки одне з слів які його або одразу обидва. Багато іменників узагалі не змінюють своєї форми. Як запам’ятати усі ці правила? Про це читайте у статті.
Розділимо складні іменники на три групи:
- ті, які не змінюють своєї форми у множині;
- ті, у яких в множині змінюється тільки друге слово (друга основа);
- ті, у яких в множині змінюються обидва слова (обидві основи).
А тепер наберіться терпіння і вперед!
Складні іменники в італійській мові, які не змінюються у множині
Зазвичай у множині не змінюються ті складні іменники, у другій основі яких є:
- дієслово: il benestare – i benestare, il nullaosta – i nullaosta, il dormiveglia – i dormiveglia, il parapiglia – i parapiglia, il saliscendi – i saliscendi;
- прислівник: il sottosopra – i sottosopra, il posapiano – i posapiano;
- іменник у множині або іменник, який не змінєю свою форму у множині: un l’attaccapanni – gli attaccapanni, il cavatappi – i cavatappi, la lavastoviglie – le lavastoviglie, lo schiaccianoci – gli schiaccianoci, il guardasigilli – i guardasigilli, il reggicalze – i reggicalze, il portaombrelli – i portaombrelli, il battipanni – i battipanni, il segnalinee – i segnalinee, il guastafeste – i guastafeste, il portapenne – i portapenne, il baciapile – i bacialie, il rompiscatole – i rompiscatole (якщо говоримо про чоловіків) / le rompiscatole (якщо говоримо про жінок) ecc.
Часто сюди ж відносять і іменники утворені з дієслова + іменника жіночого роду в однині: il battiscopa – i battiscopa, il saltimbocca – i saltimbocca, lo scioglilingua – i scioglilingua, il parapioggia – i parapioggia, il portafrutta – i portafrutta, lo spazzaneve – gli spazzaneve, l‘aspirapolvere – gli aspirapolvere, il battistrada – i battistrada, il portacenere – i portacenere, il cavalcavia – i cavalcavia ecc.
Винятки: il cacciavite – i cacciaviti, il salvagente – i salvagenti.
До цієї категорії потрапляють і складні іменники у яких рід другої основи відрізняється від роду самого складного іменника. Наприклад:
- il centrotavola – іменник чолоівчого роду; складається зі слів “centro” та “tavola”. Друга основа “tavola” є жіночого роду. Таким чином рід другох основи та складеного іменника відрізняються, тому у множині складний іменник залишається незмінним. На мнодину нам вказує тільки артикль: il centrotavola – i centrotavola;
- il madrelingua – maschile; madre + lingua (жіночий рід). Тому: il madrelingua – i madrelingua.
Інші приклади: il crocevia – i crocevia, il dopoguerra – i dopoguerra, il doposcuola – i doposcuola, il sottoscala – i sottoscala, il sottobottiglia – i sottobottiglia, il sottocoda – i sottocoda, il sottopancia – i sottopancia, il retroterra – i retroterra ecc.
Складні іменники в італійській мові, у яких у множині змінюється тільки друга основа
Складні іменники формують множину шляхом зміни другої основи у таких випадках:
- найскладніший випадок для тих, хто вивчає італійську: звичка, традиція. Йдеться про ті складні іменники, які італійці уже не сприймають як складні і вони утворюють множину за загальними правилами. Ось деякі з них: la banconota – le banconote, la ferrovia – le ferrovie, il palcoscenico – i palcoscenici, il francobollo – i francobolli, il pomodoro – i pomodori, il surgelato – i surgelati ecc.;
- коли складний іменник утворений із двох іменників одинакового роду (ч.р. + ч.р., ж.р. + ж.р.): l’arcobaleno – gli arcobaleni, il cavolfiore – i cavolfiori, il melograno – i melograni, la madreperla – le madreperle, la cassapanca – le cassapanche ecc.;
- коли складний іменник утворений з прикметника + іменника чоловічого роду: l’altorilievo – gli altorilievi, il bassorilievo – i bassorilievi, il biancospino – i biancospini, il mezzogiorno – i mezzogiorni, il nerofumo – i nerofumi, l’altopiano – gli altopiani, il bassopiano – i bassopiani ecc.
Виняток: il purosangue – i purosangue (не змінюється), il mezzosangue – i mezzosangue (не змінюється), il mezzobusto – i mezzibusti (змінюються обидві основи). - коли іменник складається з двох прикметників: il sordomuto / la sordomuta – i sordomuti / le sordomute, il chiaroscuro – i chiaroscuri, il pianoforte – i pianoforti.
- коли складний іменник утворений з дієслова + іменник чоловічого роду або іменник mano: il parafulmine – i parafulmini, il passaporto – i passaporti, il reggiseno – i reggiseni, l’asciugamano – gli asciugamani, il corrimano – i corrimani, il baciamano – i baciamani; il paramano – i paramani, il grattacapo – i grattacapi, il copricapo – i copricapi, il copribusto – i copribusti, il coprifuoco – i coprifuochi, il parafango – i parafanghi, il rompicollo – i rompicolli (se parliamo di maschi) / le rompicolli (sa parliamo di femmine), il ficcanaso – i ficcanasi / le ficcanasi ecc.;
- коли складний іменник утворений з незмінного слова (прислівник чи прийменник) та іменника, який повинен мати то самий рід, що і складний іменник. Наприклад: il sopranome – чоловічий рід; складається з прийменника “sopra” (незмінне слово) та “nome” (чоловічий рід). Рід другої основи “nome” співпадає з родом складного іменника “il sopranome” тому у множині змінюється тільки друга основа: i sopranomi.
Інші приклади:il soprammobile – i soprammobili, la sovrattassa – le sovrattasse, il contrordine – i contrordini, il dopopranzo – i dopopranzi, il sottoaceto – i sottoaceti, il lungomare – i lungomari, il lungofiume – i lungofiumi, il lungolago – i lungolaghi, la soprascarpa – le soprascarpe, l’anticamera – le anticamere, l’intervista – le interviste ecc.
Виняток: il fuoribordo – i fuoribordo.
Складні іменники в італійській мові, у яких у множині змінюються обидві основи
Це відбувається у наступних випадках:
- якщо складний іменник утворений з іменника чоловічого або жіночого роду та прикметника: la cassaforte – le casseforti, il pellerossa – i pellirossi, il caposaldo – i capisaldi, la cartapesta – le cartepeste, l’acquaforte – le acqueforti, il collotorto – i collitorti, la casamatta – le casematte, la cassaforte – le casseforti, la terracotta – le terrecotte ecc;
- складний іменник утворено шляхом сполучення прикметника та іменника жіночого роду aggettivo + un nome femminile: la malalingua – le malelingue, la mezzaluna – le mezzelune; la mezzanotte – le mezzenotti, la mezzalana – le mezzelane, la mezzatinta – le mezzetinte, la mezzamanica – le mezzemaniche ecc.
—————————-
І це ще не кінець. Є ще складні іменники, які складаються зі слова “capo” та іменника (“capo” + nome). Про цю групу складних іменників в італійській мові я розповім у наступній статті.
Вітаю. Через Ольгу Булдіну взнала про ваш сайт. Зацікавилася. Чи можна підписатися на розсилку від вас. Дякую
Привіт Наталіє!
Мені приємно, що Вас зацікавив мій сайт. Опція підписки буде активна протягом наступних двої тижнів! Сподіваюся побачти Вас серед моїх підписників!